ملات های ساختمانی

ملات ماده ای اساسی و مهم است که به صورت خمیری شکل بوده و عموما ترکیبی از مواد چسبنده همچون خمیر سیمان به اضافه یک ماده پر کننده همانند ماسه می باشد. از آن به منظور چسباندن مورد استفاده قرار می گیرد که سبب پخش شدن بار است و برای نماها و یا سط های داخل و خارج استفاده می شود.

انواع ملات های ساختمانی

انواع ملات های ساختمانی به شرح زیر می باشد:

گچ

این ملات ترکیبی گردگچ و آب است و بسیار زودگیر است و می توان زمان گیرش آن را به عقب انداخت اضافه کردن خاک رس، خمیر آهک و افزودنی‌هایی دیگر مانند سریشم نجاری آن را کندگیر می‌کنند.

ملات گچ خالص برای قشر میانی سفید کاری و اتصال قطعات گچ کاربرد دارد. در قشر رویه سفیدکاری‌، ملات گچ خالص به کار می‌رود و برای اینکه فرصت کافی برای کار کردن با آن وجود داشته باشد، هنگام گرفتن آن را ورز می‌دهند تا بلورهای سوزنی شکل گچ مهلتی برای در هم رفتن پیدا نکنند و ملات یکپارچه گچ درست نشود. چنین ملاتی را ملات گچ کشته می‌نامند. گچ کشته در تماس با اجسام، سفیدی پس می‌دهد و بسیار نرم است‌. وجود آهک نشکفته، آهک دو آتشه (سوخته) ‌‌در ملات‌های گچ، سبب ایجاد آلوئک در اندودهای گچی می‌شود.

گل و کاهگل

این ملات  که قدمت زیادی دارد شامل خاک رس است و خاک رس با ترکیب شدن با اب خمیری مانند گشته و و ماسه سبب چسبیدن خاک می شود. ساختمان‌های خشتی و گلی و حتی آجری و سنگی بسیا‌ری از روستاها این ملات به کار می‌رود‌.

برای ساختن گل‌، آخوره می‌بندند و در آن آب می‌اندازند و صبر می‌کنند تا پولک‌های خاک رس آب بمکند. پس از آن ملات را خوب ورز می‌دهند و به مصرف می‌رسانند. چون گل پس از خشک شدن جمع شده و ترک می‌خورد. به آن کاه می‌زنند که آن را مسلح کرده و از ترک خوردن آن جلوگیر‌ی کنند‌.

برای ساختن این ملات نیز آخوره‌ای از خاک و کاه می‌سازند و در آن آب می‌اندازند تا خاک گل شده و کاه خیس خورده و نرم شود‌. پس از آن ملات را خوب ورز می‌دهند و به مصرف می‌رسانند‌.

کاهگل برای اندود ساختمان‌ها‌ی گلی، زیر سازی اندود گچی و آب بندی بام ساختمان‌ها مصرف می‌شود‌.کاهگل به علت سبکی وزن‌، عایق‌ حرارتی خوبی است و از این رو در گذشته سقف زیرین شیروانی‌های دو پوشه را با این ملات از داخل اندود می‌کردند تا جلو ورود گرما از سقف را بگیرند.

چنانچه در آب کاه گل کمی نمک طعام اضافه کنند، به علت خاصیت جذب و نگهداری رطوبت که در نمک وجود دارد‌، ملات بیشتر خمیری می‌ماند و بهتر جلو عبور آب را می‌گیرد. به علاوه از آنجا که نمک درجه انجماد آب را پایین می‌آورد‌، در فصول سرد این ملات دیرتر یخ می‌زند. در ساختن کاهگل برای نما باید از کاه نرم و ریز بکار گرفت.

ماسه و سیمان

این ملات از نوع آبی و دارای مقاومت خوبی به ویژه در سنین اولیه است‌. ماسه سیمان جمع می‌شود و در سطوح بزرگ و بندکشی‌ها ترک‌های ریز (مویی) و درشت بر میدارد‌.

آب، برف و باران بخصوص در موقع بوران ‌به داخل اندود سیمانی و بندکشی‌ها نفوذ کرده و حتی گاهی به داخل ساختمان سرایت می‌کنند. برای زودگیر کردن آن هیچگاه نباید به آن گچ افزوده شود‌، زیرا چنین ملات و اندودی پس از مدتی متلاشی می‌شود. وجود خاک رس در ماسه سبب می‌شود که دور دانه‌های ماسه‌، دوغابی از خاک رس درست شود و سیمان نتواند به خوبی به آن بچسبد‌. وجود برخی مواد آ‌لی، باعث دیرگیر شدن آن می‌شود‌. مواد سولفاتی موجود در ماسه، آب یا آجر مصرفی‌، باعث از هم گسیختگی ملات و کار آجری می‌شود. به این علت میزان مواد مضر نظیر خاک رس، مواد آلی و سولفات‌ها در ملات کم شده اند.

سیمان بنایی

سیمان بنایی محصولی است که در کشورهای صنعتی به مقدار زیاد تولید شده و در کارهای بنایی که مقاومت زیاد مورد نظر نیست‌، مصرف می‌شود‌. سیمان بنایی از اختلاط سیمان پرتلند معمولی با جسم پرکننده بی‌اثر‌ی ‌(از نظر شیمیایی‌) مانند گرد سنگ آهک و مواد افزودنی حباب ساز، مرطوب کننده و دافع آب تشکیل می شود.

هدف از مصرف سیمان بنایی‌، دستیابی به خاصیت خمیری بهتر، کارآیی و آب نگهداری بیشتر و کاهش جمع شدگی ملات است. اختلاط این نوع در کارهای بزرگ‌، بهتر و ساده‌تر انجام می‌شود‌. بعضی سیمان‌های بنایی آمیخته‌ای از سیمان پرتلند، آهک مرده و مواد مضاف هستند‌. می‌توان به جای آهک، سیمان بنایی افزود.

ساروج سرد و گرم

این ملات بسیار قدمت دارد ولی امروزه کاربرد چندانی ندارد و برای آب بندی آب انبارها حوض و استخر مورد استفاده قرار میگرفته و ساروج گرم نیز نوعی ملات آبی آهکی است که در کناره خلیج فارس بخصوص بندر خمیر بکار رفته است.

گچ و آهک

ملات گچ در مناطق مرطوب قابل استفاده نمی باشد به همین سبب از گچ و اهک استفاده می کنند زیرا در مناطق مربوط بعد از گذشت مدتی ترکیب کربن موجود در هوا و اهک سنگ اهک تولید شده و مقاومت و پایداری مناسبی دارد.

گچ و ماسه

از ترکیب گچ و ماسه بوجود می آید و می توان از آن برای زیرسازی در مناطق ساحلی  استفاده نمود.

گچ  و برلیت

این ملات سبک عایق صوتی و حرارتی مناسبی است و پرلیت و گچ مانع نفوذ کردن آتش به بتن فولادی شده و در مقابل اتش سوزی بسیار مناسب است .